Hayır Diyememek

“HAYIR” diyememek… Hep memnun etmeye çalışmak…

Bir kişi nasıl olurda muhatabına “hayır” diyemez? Hayır derse ne olacağından korkar? Bu kişinin dinamiğinde neler yatıyor olabilir?

“Hayır” diyemeyen kişilerin genel özelliklerine bir bakalım:

• Bu kişiler muhataplarını hep memnun etmeye çalışırlar,
• Uyumlu olup kabul görme ihtiyaçları,
• Sevilme, onaylanma ihtiyaçları,
• Kendini değersiz görme,
• Kendini değersiz görürken başkalarına değer atfetme,
• Özgüven eksikliği,
• Yalnızlıktan korkma,
• Eleştirilmekten korkma,
• Gerçek duyguları maskeleme,
• Kendi varoluşunu net konumlandıramaması,
• İlişkide ayrışamaması.

“Hayır” diyemeyen insanlar genelde yukarıda saydığımız özelliklere sahiptirler. Çünkü bu insanlar muhatabı ile olan ilişkisinde an’da kalamazlar. Muhatabından aldığı veriye o an’daki ihtiyacına göre cevap veremez. Kişi geçmişinden getirdiği deneyimine, ihtiyacına göre muhatabından aldığı veriye cevap verir. Yani geçmişinde annesi- babası ile olan ilişkisinden deneyimlediklerini bugünkü ilişkisinde devam ettirir. Örneğin, kişinin annesi- babası kontrolcü ise ve kişi, sadece ebeveynin her dediğine “evet” dediğinde onay alıyorsa, bu kişi “hayır” deme cesaretini kaybeder. Kısacası “farklı” olma cesaretini gösteremez. “Aynılık ihtiyacı (sevilme, onaylanma)” içinde kalmayı öğrenir. Belki bu kişi küçük bir çocukken kendini korumak, onay almak, sevilmek ihtiyaçlarını karşılamak için bu davranışı o zamanın koşullarında işlevseldi. Çünkü davranış repertuarı geniş değildi… O daha küçücük bir çocuktu… Mesele büyüdüğü halde bu kişinin hala çocukluğunda kalmasıdır. Hala çocukluğundaki ihtiyacıyla muhatabı ile ilişki kurmasıdır. Bu yüzden korkar, bu yüzden güçlü tarafını ortaya çıkartamaz.

Bu kişi ayrışamadığı için, büyüyemez, tutar her şeyi, bırakamaz, sorumluluk alamaz, sonuca odaklanır, süreci değerlendiremez.

Peki doğru olan nedir?

Doğru olan “andaki ihtiyacını” fark edebilmektir. Geçmişten getirdiğin davranış kalıplarının artık yetişkin bir birey olarak işlevsel olmadığını kabul edip, muhatabınla olan ilişkinde o anki ihtiyacına göre davranışını belirlemek. İşlevsel olan bazen ‘hayır’ bazen ‘evet’ diyebilmek. Duruma, şarta göre en uygun kararı verebilme seçimini kullanma.. Bu seçim ihtimali seni özgürleştirecektir. Aksi takdirde istemediğin halde “evet” diyerek diğerinden ayrışmayacaksın ve bu kendine olan öfkeni artıracaktır.

Tavsiye;
Farkında ol; Geçmişte onaylanma ihtiyacı ile herşeye evet desende şimdi büyüdün artık… Bunu fark et… Artık ihtiyaçların şimdi ki sana göre şekillenmeli. Unutma bazen “evet” bazen “hayır” deme seçimin var artık… Çünkü sen büyüdün artık…